Sekwencja zdarzeń typu BLEVE i fireball butli z gazem: przypadek kolizji rosyjskiej ciężarówki

(Multiple BLEVE's and fireballs of gas bottles: Case of a Russian road carrier accident), K.B. Mishra, „Journal of Loss Prevention in the Process Industries” 41/2016, s. 60-67.

Artykuł to kolejne studium przypadku związanego z kwestią zapewnienia bezpieczeństwa w transporcie lądowym - szczególnie drogowym - gazów palnych w butlach. Przed trzema laty Internet obiegł film zarejestrowany przez kamerę samochodu osobowego poruszającego się po moskiewskiej autostradzie. Na nagraniu widać było kolizję, w której ciężarówka przewożąca 36 butli z propanem uderza w tył poprzedzającego ją samochodu. Zderzenie spowodowało wyciek oleju napędowego i powstanie pożaru rozlewiska łatwopalnej cieczy o średnicy ok. 10 m.

Autorzy artykułu przeprowadzili analizę dostępnych materiałów na temat zdarzenia, podpartą obliczeniami fizykochemicznymi. Określono odległość, w której ciśnienie wybuchu nie przekraczało poziomu 5 kPa - uznawanego za względnie bezpieczny. Oszacowano wymiary powstałego pożaru kulistego i czas jego trwania po rozerwaniu kolejnych butli, całkowity wyemitowany strumień ciepła oraz podano informacje na temat maksymalnego odłamkowania fragmentów zniszczonych butli po wybuchu. Co ciekawe, naukowcy proponują schemat postępowania służący określeniu charakterystyki wybuchów typu BLEVE czy pożaru kulistego dla podobnych zdarzeń. Ma to niebagatelne znaczenie dla tworzenia scenariuszy awaryjnych. Określono minimalny bezpieczny dystans, zarówno pod względem możliwości powstania niebezpiecznego nadciśnienia, jak i promieniowania cieplnego.

Kultura ruchu drogowego w Polsce, mimo wielu lat prowadzenia akcji edukacyjnych i kampanii społecznych, pozostawia wiele do życzenia. Płynie stąd wniosek, iż powstanie tego typu zjawiska nie musi być odosobnionym przypadkiem. Jedynym sposobem redukcji ryzyka jest systematyczne zwiększanie świadomości, przede wszystkim osób zawodowo dbających o bezpieczeństwo w transporcie drogowym gazów palnych.

Bryg. dr inż. Waldemar Jaskółowski, kpt. dr inż. Paweł Gromek i kpt. Szymon Ptak są pracownikami Szkoły Głównej Służby Pożarniczej

maj 2016