Budowa na gruncie leśnym

Każdy chciałby spędzać czas na łonie natury. Pandemia sprawiła, że osoby, które mieszkały w miastach, odkryły uroki wsi (na nowo). Coraz częściej na terenach polnych i leśnych wyrastają jak grzyby po deszczu domy całoroczne i letniskowe. Niejednokrotnie stoją bardzo blisko drzew, co może stwarzać sytuacje niebezpieczne. Jakie? I co na to przepisy? Odpowie kpt. Mateusz Banaś z Działu Projektów Szkoły Głównej Służby Pożarniczej w Warszawie.
Budynek powinien być zaprojektowany tak, aby ograniczyć możliwość powstania pożaru i jego rozprzestrzeniania się na sąsiednie obiekty budowlane lub tereny przyległe, w tym np. lasy czy tereny zadrzewione. Służą temu nie tylko elementy oddzielenia przeciwpożarowego. Znaczenie ma również odległość między obiektami (względnie terenem), gdyż pożar może rozprzestrzenić się przez promieniowanie cieplne lub przez płonące cząsteczki stałe.

Odległość od lasu

Warunki usytuowania budynków z uwagi na bezpieczeństwo pożarowe są określone w rozporządzeniu ministra infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (WT). Planując wzniesienie budynku „wśród drzew”, należy po pierwsze zbadać, z jakim rodzajem gruntu mamy do czynienia. Nie każdy grunt, gdzie rosną drzewa, jest lasem. Las to grunt leśny (Ls) określony na mapie ewidencyjnej lub teren przeznaczony w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego jako leśny. Gdy chodzi o las (Ls), należy zapewnić odległość budynku od konturu (granicy) lasu co najmniej 12 m w przypadku budynków ZL (których dotyczy artykuł). W przypadku obiektów PM odległości będą większe.
Usytuowanie pewnych budynków w mniejszej odległości od granicy lasu, tj. 4 m, jest możliwe, gdy granica lasu zlokalizowana jest na sąsiedniej działce, a gdy granica ta znajduje się na działce, na której sytuuje się budynek - odległości nie określa się. Przy tym spełniony musi być określony w § 271 ust. 8a rozporządzenia WT warunek dotyczący przeznaczenia terenu, na którym znajduje się granica lasu (np. pod zabudowę niezwiązaną z produkcją leśną).
Omawiane dopuszczenie dotyczy obiektów do trzech kondygnacji nadziemnych włącznie (mieszkalnych: jednorodzinnych, zagrodowych i rekreacji indywidualnej; mieszkalnych i administracyjnych w gospodarstwach leśnych), a także wolnostojących do dwóch kondygnacji nadziemnych włącznie (o kubaturze brutto do 1500 m3 przeznaczonych do celów turystycznych i wypoczynku; gospodarczych w zabudowie jednorodzinnej i zagrodowej oraz w gospodarstwach leśnych; o kubaturze brutto do 1000 m3 przeznaczonych do wykonywania zawodu lub działalności usługowej i handlowej, także z częścią mieszkalną), które są wykonane z elementów nierozprzestrzeniających ognia, nie zawierają pomieszczeń zagrożonych wybuchem oraz mają klasę odporności pożarowej wyższą niż wymagana zgodnie z § 212 rozporządzenia WT.

Inżynierskim okiem

Na gruncie leśnym i zadrzewionym należy zachować odległość 6 m pomiędzy wylotem przewodu spalinowego i dymowego a najbliższym skrajem korony drzew dorosłych. Tyle mówi prawo, a do tego należy dołożyć II część - podejście inżynierskie. Stosuje się je, gdy nie jest możliwe spełnienie wymagań obowiązujących przepisów lub gdy inwestor chce wystąpić o odstępstwo od stosowania przepisów techniczno-budowlanych.
Nakreślmy dwa prawdopodobne scenariusze. Pożar może rozprzestrzeniać się od budynku w kierunku lasu i odwrotnie. Jeżeli rozpoczyna się on w pomieszczeniu budynku, możemy przyjąć, że będzie rozprzestrzeniał się na zewnątrz przez otwory drzwiowe i okienne. Wtedy strumień promieniowania cieplnego będzie oddziaływał na drzewa, a przekroczenie wartości krytycznej ok. 13 kW/m2 może spowodować samozapłon roślinności. Gęstość strumienia ciepła emitowanego z pożaru wyznacza się w oparciu o temperaturę wewnętrzną pożaru, uwzględnia się również wymiary geometryczne obiektu emitującego promieniowanie, odległość od przeszkody oraz współczynnik konfiguracji. Rozwiązaniem ograniczającym rozprzestrzenianie pożaru do budynku może być np. stosowanie rolet przeciwpożarowych z zamkiem termicznym. W zakresie organizacyjnym należy unikać gromadzenia dodatkowych materiałów palnych między budynkiem a lasem.
Podsumowując: decydując się na budowę domu w lesie lub na terenie zalesionym, należy zapewnić odpowiednią odległość przewodu spalinowego lub dymowego od korony drzew, a także zachować wymaganą odległość budynku od konturu lasu (grunty Ls). Budynek powinien spełniać stawiane wymagania konstrukcyjno-materiałowe, m.in. w zakresie klasy odporności pożarowej, klas odporności ogniowej elementów budynków i rozprzestrzeniania ognia przez te elementy. W szczególnie uzasadnionych przypadkach możliwe jest uzyskanie odstępstwa w trybie art. 9 ustawy Prawo budowlane. Wówczas wniosek powinien m.in. zawierać ekspertyzę uzgodnioną z rzeczoznawcą ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych, która ma część analityczno-ocenną, z wykazaniem w sposób inżynierski, że proponowane rozwiązania zapewniają akceptowalny poziom bezpieczeństwa pożarowego.