Ekonomicznie uzasadniona ochrona przeciwpożarowa przemysłowych zakładów chemicznych w kontekście efektu domina

Cost-effective Fire Protection of Chemical Plants against Domino Effects, Nima Khakzad, Gabriele Landucci, Valerio Cozzani, Genserik Reniers, Hans Pasman, Reliability Engineering and System Safety 169 (2018), s. 412-421.

Efekt domina, jeżeli powstanie, powoduje niewyobrażalne straty. Uważa się, że jest odpowiedzialny za wiele katastrof przemysłowych z ostatnich dekad. Autorzy artykułu dostrzegają, że w literaturze światowej nietrudno znaleźć przykłady oceny ryzyka powstania efektu domina. Znacznie mniej uwagi poświęcano do tej pory znaczącej roli barier bezpieczeństwa. Stanowią one pewną wizualizację zastosowanych środków ochrony, stojącej na drodze pomiędzy możliwym zdarzeniem niepożądanym a katastrofą przemysłową. Można im przypisywać pewne parametry, a następnie wykorzystywać znane narzędzia matematyczne do oceny ryzyka. Dodatkowo do tej pory pomijane były kwestie skuteczności i opłacalności zastosowanych rozwiązań. W artykule przedstawiono gotową koncepcję wykorzystania sieci Bayesa, jak również ich rozwiniętego modelu, zwanego LIMID. Pozwala to na zastosowanie prawdopodobieństwa warunkowego w obliczeniach, co znaczy, że uwzględniona jest równoległość zdarzeń, a nie tylko sekwencyjność, jak w przypadku innych narzędzi oceny ryzyka.

W artykule znajdziemy przykłady wykorzystania zaprezentowanych koncepcji i ich ocenę. Prosty model pozwoli zrozumieć rozwiązania proponowane przez autorów. Drugi model, tym razem mający odzwierciedlenie w formie rzeczywistego zakładu, jest już znacznie bardziej złożony. Pozwala zaobserwować wszelkie funkcjonalności narzędzia, ale przede wszystkim aspekt, który do tej pory nie pojawiał się w literaturze. Do znanych narzędzi oceny ryzyka zaimplementowano bowiem kwestie związane ze skutecznością poszczególnych barier bezpieczeństwa, dzięki czemu inwestor może zoptymalizować wydatkowane środki. Artykuł stanowi zatem ciekawe studium przypadku, a wobec interkontynentalnego podejścia zdaje się łączyć dobrą praktykę europejskich i amerykańskich specjalistów w zakresie oceny ryzyka.

bryg. dr inż. Waldemar Jaskólski, kpt. dr inż. Paweł Gromek i kpt. dr inż. Szymon Ptak są pracownikami Szkoły Głównej Służby Pożarniczej

kwiecień 2018