• Tłumacz języka migowego
Ratownictwo i ochrona ludności

Powiatowe zespoły do gaszenia pożarów lasu

29 Maja 2015

Zgodnie z długoterminową prognozą meteorologiczną tegoroczny sezon palności w polskich lasach najprawdopodobniej będzie gorący.

Przewiduje się częste, choć krótkie okresy wysokich temperatur powietrza w czasie wiosny i dłuższe okresy bez opadów atmosferycznych w miesiącach letnich, prowadzące do suszy atmosferycznej, a niekiedy nawet regionalnej suszy glebowej, czy raczej rzadko występującej lokalnie suszy hydrologicznej. Średnia powierzchnia jednego pożaru lasu w ostatnich latach w Polsce oscyluje wokół 0,5 ha i mniej. Aby nie uśpić czujności i zdobywać cenne doświadczenie, warto jednak ćwiczyć scenariusze gaszenia dużych i bardzo dużych pożarów lasu.

Po nowemu

Od tego roku obowiązuje nowa treść rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych z 21 listopada 2014 r. w sprawie szczegółowych zasad wyposażenia jednostek organizacyjnych Państwowej Straży Pożarnej [1], regulującego m.in. standard minimalnego wyposażenia komend powiatowych (miejskich) Państwowej Straży Pożarnej, w tym jednostek ratowniczo-gaśniczych, w pojazdy i sprzęt gaśniczy do gaszenia pożarów lasu (patrz tabela 1).

Tabela 1. Minimalne wyposażenie komend powiatowych (miejskich) PSP, w tym jednostek ratowniczo-gaśniczych, w pojazdy, sprzęt i środki gaśnicze do gaszenia pożarów lasu

Lp.

Minimalne standardowe wyposażenie KP(M) PSP
w pojazdy, sprzęt i środki pożarnicze
do gaszenia pożarów lasu
Minimalne dodatkowe wyposażenie KP(M) PSP
w pojazdy do gaszenia pożarów lasu przy N III*

Rodzaj pojazdów pożarniczych

Liczba pojazdów pożarniczych Rodzaj pojazdów pożarniczych Liczba pojazdów pożarniczych
1.

lekki samochód

rozpoznawczo-ratowniczy

1

w każdej JRG

- -
2. średni samochód ratowniczo-gaśniczy 1 w każdej JRG    

3.

ciężki samochód ratowniczo-gaśniczy

1

w każdej JRG

ciężki samochód ratowniczo-gaśniczy, minimum GCBA 7/40

1

w KP(M) PSP

4.

samochód operacyjny

1 na każde rozpoczęte 100 tys. mieszkańców powiatu, ale nie mniej niż 2

-

-

5.

mikrobus do przewozu do 9 osób łącznie z kierowcą 1 na każde 3 JRG, ale nie mniej niż
1 na KP(M) PSP

-

-

6. lekki samochód zaopatrzeniowy
o dopuszczalnej masie całkowitej
do 3,5 t
1 na każde 3 JRG, ale nie mniej niż
1 na KP(M) PSP

-

-

7. - - quad
lub transporter

1

w KP(M) PSP

8.

motopompa pożarnicza
minimum M 8/8

1

w KP(M) PSP

motopompa pożarnicza
o wydajności minimum 4000 dm3/min

1

w KP(M) PSP

9.

zapas środka pianotwórczego umożliwiający jednokrotne napełnienie zbiorników samochodów ratowniczo-gaśniczych o pojemności do 800 dm3

w KP(M) PSP

-

-

KP(M) PSP - komenda powiatowa (miejska) Państwowej Straży Pożarnej.
JRG - jednostka ratowniczo-gaśnicza komendy powiatowej (miejskiej) Państwowej Straży Pożarnej.
* N III - normatyw wyposażenia KP(M) PSP zależny od potencjalnego stopnia zagrożenia od SZIII do SZV oraz od statystyki interwencji powyżej 0,8 średniej krajowej (od W III do W V)

powiatowe zespoly do gaszenia lasow matryca zagrozen
Źródło: opracowanie na podstawie treści rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych z dnia 21 listopada 2014 r. w sprawie szczegółowych zasad wyposażenia jednostek organizacyjnych Państwowej Straży Pożarnej 

[1].

Zarządca lasu (nadleśnictwo i park narodowy) ma zapewnić odpowiednie siły naziemne, których minimalna wielkość jest uzależniona od powierzchni i kategorii zagrożenia pożarowego lasu. Siły te mogą być wykorzystane w I fazie rozwoju i rozprzestrzeniania pożaru lasu, często przed przyjazdem sił ratowniczych jednostek ochrony przeciwpożarowej. Chodzi tu o możliwość wykorzystania samochodu patrolowo-gaśniczego albo przyczepy ze zbiornikiem na środek gaśniczy, pługu do wyorywania pasów przeciwpożarowych, a także podręcznego sprzętu - gaśnic, hydronetek plecakowych, łopat i tłumic. Samochody patrolowo-gaśnicze, którymi dysponują nadleśnictwa i parki narodowe w ramach wyposażenia własnych baz sprzętu do gaszenia pożarów lasów, są bardzo przydatne podczas akcji ratowniczych w lesie. Przeznaczone są one zarówno do patrolowania kompleksów leśnych w ramach naziemnych patroli przeciwpożarowych, jak i samodzielnego gaszenia małych powierzchniowo pożarów, dogaszania i dozorowania pożarzysk. Mogą też pilotować średnie i ciężkie pojazdy gaśnicze z jednostek ochrony przeciwpożarowej.

W treści rozporządzenia [1] ustalono też standard minimalnego wyposażenia komend wojewódzkich Państwowej Straży Pożarnej (patrz tabela 2). Należące do nich pojazdy mogą być wykorzystane także w trakcie akcji ratowniczo-gaśniczych prowadzonych w lasach znajdujących się na terenie województwa.

Tabela 2. Minimalne wyposażenie komend wojewódzkich PSP, których pojazdy mogą być wykorzystane podczas pożarów lasu na terenie województwa

Lp. Rodzaj pojazdów pożarniczych Liczba pojazdów pożarniczych
1. samochodów operacyjnych 6
2. mikrobus do przewozu do 9 osób łącznie z kierowcą 1
3. lekki samochód rozpoznawczo-ratowniczy 1
4. autobus do przewozu ratowników (minimum 30-miejscowy)* 1
5. średni samochód ratowniczo-gaśniczy* 1
6. ciężki samochód ratowniczo-gaśniczy* 1
7. lekki samochód zaopatrzeniowy o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t** 2

* Pojazd stanowi wyposażenie ośrodka szkolenia komendy wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej.
** Pojazdy stanowią wyposażenie ośrodka szkolenia komendy wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej,
jeden - wyposażenie ośrodka szkolenia komendy wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej.
Źródło: opracowanie na podstawie treści rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych z dnia 21 listopada 2014 r. w sprawie szczegółowych zasad wyposażenia jednostek organizacyjnych Państwowej Straży Pożarnej
[1].

 Na potrzeby działań ratowniczych tworzy się w każdym województwie krajową bazę sprzętu specjalistycznego i środków gaśniczych. W skład bazy wchodzą pojazdy ratowniczo-gaśnicze i specjalne oraz sprzęt i środki techniczne z terenu województwa, stanowiące wyposażenie komend powiatowych (miejskich) PSP z terenu województwa i komendy wojewódzkiej PSP. Normę minimalnego wyposażenia bazy przydatnego podczas gaszenia przedstawia tabela 3.

Tabela 3. Minimalne wyposażenie bazy sprzętu specjalistycznego i środków gaśniczych w pojazdy, sprzęt i środki przydatne podczas gaszenia pożarów lasu

Lp. Rodzaj pojazdów i sprzętu Liczba pojazdów
i sprzętu
1. średni samochód ratowniczo-gaśniczy 1 na każdą KP(M) PSP
2. ciężki samochód ratowniczo-gaśniczy 1 na każdą KP(M) PSP
3. mobilny zapas pożarniczych węży tłocznych W 110 (samochód, przyczepa lub kontener) - min. 6000 m (2 × 3000 m lub 3 × 2000 m węży) 1
4. samochód zaopatrzeniowy (ładowność min. 6 t) 1 na każde
5 KP(M) PSP

5.

samochód dowodzenia i łączności (kompanijne stanowisko dowodzenia) umożliwiający dojazd w czasie do 60 min w każde miejsce na terenie województwa*

1

6. samochód lub kontener dowodzenia i łączności (batalionowe stanowisko dowodzenia) 1

7.

autocysterny, kontenery lub przyczepy do transportu środka pianotwórczego (z zapasem środka pianotwórczego minimum 8000 dm3) umożliwiające dojazd w czasie do 90 min w każde miejsce na terenie województwa*

nie mniej niż 2

8.

autocysterna lub kontener ze zbiornikiem na wodę lub ciężki samochód ratowniczo-gaśniczy ze zbiornikiem wody (minimum 9000 dm3) umożliwiająca dojazd w czasie do 60 min w każde miejsce na terenie województwa*

1

9.

autobus do przewozu ratowników (minimum 30-miejscowy)

1 na każde rozpoczęte
15 KP(M) PSP
10. nośnik kontenerowy na każde 4 kontenery nie mniej niż 2
11. kontener inżynieryjno-techniczny 1

12.

kontener kwatermistrzowski

1 na każde rozpoczęte
20 KP(M) PSP
13. kontener sanitarny 1

14.

motopompa pożarnicza o wydajności minimum 4000 dm3/min z możliwością dostarczenia jej w czasie do 90 min w każde miejsce na terenie województwa*

1

15.

przenośne lub przewoźne działko wodno-pianowe minimum DWP 40 z możliwością dostarczenia go w czasie do 90 min w każde miejsce na terenie województwa*

1

16. agregat prądotwórczy przewoźny o mocy minimum 15 kVA 1 na każde
3 KP(M) PSP
17. namioty do pracy sztabu, o powierzchni wewnętrznej minimum 20 m2 2

KP(M) PSP - komenda powiatowa (miejska) Państwowej Straży Pożarnej.
*Kryterium dojazdu w czasie może być zapewnione dzięki wykorzystaniu zasobów sąsiedniego województwa.
Źródło: opracowanie na podstawie treści rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych z dnia 21 listopada 2014 r. w sprawie szczegółowych zasad wyposażenia jednostek organizacyjnych Państwowej Straży Pożarnej
[1].

W kompaniach gaśniczych centralnego odwodu operacyjnego krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego funkcjonują różne typy plutonów o określonym składzie, które mogą zostać wykorzystane do gaszenia pożarów lasu (patrz rysunek).

typy plutonow
Typy plutonów w kompaniach gaśniczych centralnego odwodu operacyjnego krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego

Źródło: Zasady organizacji centralnego odwodu operacyjnego krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego, KG PSP Warszawa, luty 2013 [6].

Przy konfiguracji kompanii gaśniczych należy zadbać o to, aby samochód dowódcy kompanii i przynajmniej jeden samochód wchodzący w skład każdego plutonu ratowniczo-gaśniczego był wyposażony w moduł nawigacji satelitarnej.

Dyżurny stanowiska kierowania komendanta powiatowego (miejskiego) PSP, który odbiera zgłoszenie o powstaniu pożaru lasu, wysyła do takiego zdarzenia w pierwszym rzucie minimalną liczbę pojazdów gaśniczych uzależnioną od powierzchni pożaru. Aby działania gaśnicze zostały szybko, sprawnie, skutecznie i bezpiecznie przeprowadzone, w ramach tego rzutu musi zostać szybko zadysponowane minimum sił gaśniczych nie tylko z jednostek organizacyjnych PSP czy z pozostałych podmiotów KSRG, lecz także z innych jednostek ochrony przeciwpożarowej. Powstałe w 2010 r. ramowe wytyczne komendanta głównego PSP do opracowania „Zasad dysponowania sił jednostek ochrony przeciwpożarowej oraz zasad doraźnego zabezpieczenia operacyjnego terenu powiatu po zadysponowaniu zasobów ratowniczych” [3] po ostatnich zmianach ich treści (z lipca 2013 r.) stanowią nadal, że do pożaru lasu należy zadysponować minimalne siły z jednostek ochrony przeciwpożarowej, których wielkość zależy od powierzchni objętej przez pożar i wyliczonego stopnia zagrożenia pożarowego lasów w chwili przyjmowania zgłoszenia o pożarze (nie dotyczy to lasów, dla których opracowano „Sposoby postępowania na wypadek powstania pożaru lasu”). Jeżeli w zgłoszeniu nie określono powierzchni pożaru, należy przyjąć, że jest to do 1 ha.

Tabela 4. Dysponowanie minimalnych sił z jednostek ochrony przeciwpożarowej do pożarów lasów, dla których nie opracowano „Sposobów postępowania na wypadek powstania pożaru lasu”

 Lp.

 Powierzchnia pożaru lasu w [ha]

Gaśnicze pojazdy samochodowe i ich obsada osobowa

 Standardowo

Dodatkowo
(w przypadku występowania 2.
lub 3. stopnia zagrożenia pożarowego lasów w strefie prognostycznej,
w której powstał pożar lasu)
liczba i rodzaj gaśniczych pojazdów samochodowych
pod względem MMR
obsada osobowa gaśniczego pojazdu samochodowego liczba i rodzaj gaśniczych pojazdów samochodowych
pod względem MMR
obsada osobowa gaśniczego pojazdu samochodowego
1. ≤ 1 średni i ciężki 10 ciężki 2
2. > 1 dwa średnie
i ciężki
12 średni* i ciężki 6

* Pojazd samochodowy co najmniej kategorii 2 (uterenowiony).
MMR (maksymalna masa rzeczywista pożarniczego pojazdu samochodowego) - masa pojazdu łącznie z kierowcą (75 kg) oraz wszystkimi materiałami i sprzętem niezbędnym do o

do góry