Dotacje dla ochotniczych straży pożarnych
Majątek i fundusze OSP pochodzą z różnych źródeł – ze składek członkowskich, darowizn, spadków i zapisów, z dochodów z majątku i imprez, z ofiarności publicznej oraz z wpływów z działalności gospodarczej. Bardzo istotnym elementem zasilającym budżet OSP są dotacje z budżetu państwa.
Na przestrzeni lat 2015-2017 jednostki ochotniczych straży pożarnych uzyskały w ramach dotacji z budżetu państwa ponad 338,6 mln złotych. Znalazły się w tym gronie zarówno jednostki włączone do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego, jak i będące poza nim. Warto odnotować, że w ciągu ostatnich dwóch lat finansowe wsparcie dla obu grup OSP znacząco wzrosło. Gdzie trafiły te pieniądze i na co zostały spożytkowane?
Wsparcie dla OSP w KSRG
W latach 2015-2017 komendant główny Państwowej Straży Pożarnej przekazywał dotacje dla jednostek ochotniczych straży pożarnych na realizację zadania publicznego „Zapewnienie gotowości bojowej jednostki ochrony przeciwpożarowej włączonej do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego”, znane pod bardziej potoczną nazwą jako „dotacje KSRG”. Zgodnie z art. 33 ustawy z 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej z tej formy dofinansowania mogą korzystać te jednostki, które działają w ramach krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego. W latach 2015-2017 otrzymały one w sumie 227 110 000 zł – po 73 000 000 zł w latach 2015 i 2016 oraz 81 110 000 zł w 2017 r. W 2017 r. środki te zostały ujęte w ramach ustawy z 15 grudnia 2016 r. o ustanowieniu Programu modernizacji Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Biura Ochrony Rządu w latach 2017-2020 (DzU z 2016 r. poz. 2140).
Dotacje KSRG zostały przeznaczone na zakupy inwestycyjne sprzętu transportowego i specjalistycznego, w tym pojazdów pożarniczych, a także na zapewnienie bieżącego wyposażenia i sprzętu, w tym odzieży ochronnej i wyekwipowania osobistego strażaków. W latach 2015-2016 dofinansowano ponadto naprawy wyposażenia i sprzętu (w tym pojazdów), a w 2017 r. remonty strażnic.
Dotacje MSWiA
Druga pula dotacji budżetowych dla OSP na realizację zadania publicznego pt. „Przygotowanie jednostek ochotniczych straży pożarnych do działań ratowniczo-gaśniczych” (zwana jako „dotacje MSWiA”) do 2015 r. była przekazywana bezpośrednio przez ministra spraw wewnętrznych i administracji. Od 2016 r. na mocy upoważnienia ministra to komendant główny PSP przekazuje te środki poszczególnym ochotniczym strażom pożarnym na zasadach określonych w ustawie z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (tj. Dz.U. z 2016 r. poz. 1817, z późn. zm.). Środki dotacji były przekazywane dla ochotniczych straży pożarnych i Związku OSP RP. W latach 2015-2017 z tego tytułu OSP otrzymały łącznie 111 500 000 zł: w 2015 r. – 32 500 000 zł, w 2016 r. – 36 000 000 zł, a w 2017 r. – 43 000 000 (kwota 40 000 000 zł została ujęta w tzw. ustawie modernizacyjnej). Warto odnotować, że w 2017 r. z tej puli wsparcie otrzymały tylko jednostki OSP niewłączone do KSRG.
Środki te trafiły m.in. na: zakupy inwestycyjne sprzętu transportowego i specjalistycznego, w tym pojazdów pożarniczych, bieżące wyposażenie, sprzęt, odzież ochronną i osobiste wyekwipowanie strażaków. Ponadto w 2016 r. dofinansowano w kwocie 2 000 000 zł organizację: finału Ogólnopolskiego Turnieju Wiedzy Pożarniczej, Ogólnopolskich Zawodów Sportowo-Pożarniczych Młodzieżowych Drużyn Pożarniczych według regulaminu CTIF w Wiśle i Ogólnopolskich Zawodów Sportowo-Pożarniczych OSP według regulaminu CTIF w Polanicy-Zdroju oraz obozów młodzieżowych drużyn pożarniczych. Pieniądze na ten cel zostały przekazane do Zarządu Głównego Związku OSP RP. W 2017 r. sumą 2 000 000 zł dofinansowano organizację obozów młodzieżowych drużyn pożarniczych. Kwota ta trafiła bezpośrednio do organizatorów obozów – ochotniczych straży pożarnych i oddziałów powiatowych Związku OSP RP.
Kryteria
Ochotnicze straże pożarne działają na podstawie ustawy z 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (tj. DzU z 2017 r. poz. 210) oraz ustawy z 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (tj. DzU.z 2017 r. poz. 736, z późn. zm.). Zgodnie z zapisem ustawowym ochotnicza straż pożarna jest jednostką ochrony przeciwpożarowej. Dotacje na realizację zadań publicznych „Zapewnienie gotowości bojowej jednostki ochrony przeciwpożarowej włączonej do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego” oraz „Przygotowanie jednostek ochotniczych straży pożarnych do działań ratowniczo-gaśniczych” przekazywane były na podstawie wspomnianych ustaw i wydanych do nich aktów wykonawczych oraz na podstawie przyjętych procedur wewnętrznych.
Przy podziale środków dla poszczególnych województw stosowano jednolite dla wszystkich kryteria. W odniesieniu do dotacji KSRG były to:
- liczba jednostek włączonych do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego według stanu na 31 grudnia roku poprzedniego,
- liczba wyjazdów do pożarów i miejscowych zagrożeń oraz udział w zabezpieczeniu operacyjnym obszaru chronionego w poprzednim roku,
- liczba ludności w danym województwie,
- liczba powiatów w danym województwie (od 2017 r.).
Przy podziale tzw. dotacji MSWiA brano zaś pod uwagę liczbę powiatów w województwie oraz liczbę jednostek OSP w województwie.
Kwoty dotacji w latach 2015-2017 dla OSP według województw
|
Województwo |
2015* |
2016 |
2017 |
Ogółem za lata |
|
|
dolnośląskie |
5 597 979 |
7 313 391 |
8 511 825 |
21 423 195 |
|
|
kujawsko-pomorskie |
3 808 038 |
5 604 757 |
6 669 296 |
16 082 091 |
|
|
lubelskie |
4 003 486 |
7 545 778 |
8 126 670 |
19 675 934 |
|
|
lubuskie |
2 360 973 |
3 343 225 |
3 833 353 |
9 537 551 |
|
|
łódzkie |
5 328 184 |
7 992 296 |
8 981 128 |
22 301 608 |
|
|
małopolskie |
6 828 199 |
8 898 895 |
9 979 289 |
25 706 383 |
|
|
mazowieckie |
9 451 360 |
13 515 145 |
15 952 379 |
38 918 884 |
|
|
opolskie |
2 071 892 |
3 336 940 |
3 805 271 |
9 214 103 |
|
|
podkarpackie |
4 144 957 |
7 002 903 |
7 576 083 |
18 723 943 |
|
|
podlaskie |
2 406 163 |
4 054 112 |
4 811 874 |
11 272 149 |
|
|
pomorskie |
4 160 787 |
5 474 927 |
6 775 630 |
16 411 344 |
|
|
śląskie |
7 131 726 |
9 472 607 |
11 248 308 |
27 852 641 |
|
|
świętokrzyskie |
2 993 316 |
4 825 857 |
5 122 838 |
12 942 011 |
|
|
warmińsko-mazurskie |
3 026 848 |
4 467 606 |
5 451 345 |
12 945 799 |
|
|
wielkopolskie |
6 677 309 |
9 845 820 |
11 873 660 |
28 396 789 |
|
|
zachodniopomorskie |
3 008 783 |
4 305 741 |
5 391 051 |
12 705 575 |
|
|
ZG ZOSP RP |
2 000 000 |
0 |
2 000 000 |
||
|
razem dotacje dla OSP: |
73 000 000 |
109 000 000 |
124 110 000 |
338 610 000** |
|
* W 2015 r. ujęte zostały tylko dotacje dla jednostek włączonych do KSRG z uwagi na brak danych dotyczących dotacji MSWiA
** suma łącznie z kwotą 32 500 000 przekazaną bezpośredenio przez MSWiA
Zakupy 2017
W 2017 r. komendant główny Państwowej Straży Pożarnej przekazał dotacje na dofinansowanie realizacji zadań publicznych przez jednostki OSP w łącznej kwocie 124 110 000 zł. W ramach zadania publicznego „Zapewnienie gotowości bojowej jednostki ochrony przeciwpożarowej włączonej do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego” OSP włączone do KSRG otrzymały 81 110 000 zł. Pozostałe OSP na realizację zadania publicznego „Przygotowanie jednostek ochotniczych straży pożarnych do działań ratowniczo-gaśniczych” otrzymały 43 000 000 zł.
Pełna kwota dotacji dla OSP w KSRG oraz kwota 40 000 000 zł dotacji MSWiA były w 2017 r. realizowane w ramach „Programu modernizacji Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Biura Ochrony Rządu w latach 2017-2020”. Zakres rzeczowy programu modernizacji dla OSP obejmuje realizację następujących przedsięwzięć: remonty strażnic, zakupy sprzętu transportowego, zakupy sprzętu uzbrojenia i techniki specjalnej, zakupy sprzętu informatyki i łączności, zakupy wyposażenia osobistego i ochronnego strażaków.
Dotacje KSRG
W ramach pierwszego zadania zostało podpisanych 4151 umów. Największa pula pieniędzy – 48 330 000 zł trafiła na dofinansowanie zakupu 257 jednostek sprzętu transportowego:
- 30 ciężkich samochodów ratowniczo-gaśniczych,
- 172 średnich samochodów ratowniczo-gaśniczych,
- 33 przyczepek do transportu sprzętu,
- 22 łodzi ratowniczych min. sześcioosobowych wraz z przyczepą.
Dotacje w wysokości 18 708 000 zł przekazano na remonty 1738 strażnic. Kolejna kwota – 8 292 000 zł – zasiliła zakupy wyposażenia osobistego i ochronnego strażaków. Dzięki niej dofinansowano zakup 18 115 jednostek wyposażenia, w tym: m.in. 2608 kompletów ubrań specjalnych i 173 kompletów lekkich ubrań ochrony przeciwchemicznej, a ponadto sprzęt OUO, obuwie, rękawice specjalne hełmy itp.
Na zakupy sprzętu uzbrojenia i techniki specjalnej przeznaczono dotacje w wysokości 5 370 000 zł. OSP nabyły za nie 4753 jednostek sprzętu, a na długiej liście zakupów znalazły się m.in: zestawy hydraulicznych narzędzi ratowniczych, agregaty prądotwórcze, wentylatory oddymiające, motopompy pożarnicze, pompy do wody zanieczyszczonej, zestawy ratownictwa medycznego R1, defibrylatory AED, pilarki do drewna, piły do cięcia stali i betonu, detektory wielogazowe z możliwością wykrycia CO, węże, armatura wodna itp.
Wyposażenie OSP w KSRG zostało też wzbogacone o sprzęt informatyki i łączności. Kwotą 410 000 zł dofinansowano zakup 324 jednostek sprzętu, w tym 311 radiotelefonów i 13 zestawów podhełmowych do radiotelefonu.
Dotacje MSWiA
Dotacje w ramach zadania publicznego „Przygotowanie jednostek ochotniczych straży pożarnych do działań ratowniczo-gaśniczych” zaowocowały podpisaniem 3990 umów na łączną kwotę 40 000 000 zł..
W ramach sprzętu transportowego dofinansowano zakup 98 jednostek sprzętu za kwotę 16 480 000 zł, w tym:
- 2 ciężkie samochody ratowniczo-gaśnicze,
- 28 średnich samochodów ratowniczo-gaśniczych,
- 48 lekkich samochodów ratowniczo-gaśniczych,
- 7 przyczepek do transportu sprzętu,
- 13 łodzi ratowniczych m.in. sześcioosobowych wraz z przyczepą.
10 000 000 zł dotacji trafiło na dofinansowanie remontów 1287 obiektów. Kolejna pula pieniędzy – dotacje na zakupy sprzętu uzbrojenia i techniki specjalnej – wyniosła 9 480 000 zł i umożliwiła dofinansowanie zakupu 11 278 jednostek sprzętu.
Dotacja w wysokości 3 670 000 zł zasiliła zakupy wyposażenia osobistego i ochronnego strażaków. Dzięki niej zostało zakupionych 9730 jednostek wyposażenia, w tym m.in. 1 403 komplety ubrań specjalnych, hełmy, obuwie, aparaty powietrzne itp.
W kategorii zakupy sprzętu informatyki i łączności dotacja wyniosła 370 000 zł i została przeznaczona na dofinansowanie zakupu 333 jednostek sprzętu, w tym: 14 systemów selektywnego alarmowania, 317 radiotelefonów i dwóch zestawów podhełmowych do radiotelefonu.
Poza przedsięwzięciami realizowanymi w ramach „Programu modernizacji” zostały również przekazane dotacje w kwocie 1 000 000 zł na zakup niezbędnych materiałów i usług wynikających z sytuacji nieprzewidzianych, związanych z przygotowaniem OSP do działań ratowniczo-gaśniczych. Zawarto 485 umów, na podstawie których zostały przekazane środki na dofinansowanie m.in.: napraw i przeglądów pojazdów pożarniczych i innego sprzętu ratowniczego, zakup sprzętu oraz odzieży ochronnej i przedmiotów ekwipunku osobistego, zakup środków gaśniczych, sorbentów, neutralizatorów i dyspergentów, szkolenia strażaków w zakresie kwalifikowanej pierwszej pomocy.
Pozostałe 2 000 000 zł zostały przeznaczone na organizację obozów młodzieżowych drużyn pożarniczych. Zawarto 61 umów, w tym 58 z jednostkami OSP i trzy z oddziałami powiatowymi Związku OSP RP. Dzięki temu zorganizowano 65 obozów MDP, w których udział wzięło 3 224 uczestników.
st. bryg. Zbigniew Krzemień jest zastępcą dyrektora w Biurze Finansów KG PSP
styczeń 2018